Koe melkt Boer en Applicatie gebruikt Bedrijfsproces. Wat klopt hier niet?

Informatiearchitecten zijn soms net monniken. Zelf voel ik me in ieder geval regelmatig monnik, ook al zit ik niet in het klooster, draag ik geen pij, en doe ik niet aan zelfkastijding. Dat ik me soms net een monnik voel komt vooral omdat ik regelmatig monnikenwerk aan het doen ben. In figuurlijke zin, maar desalniettemin monnikenwerk.

Wat ik dan doe is het op nauwgezette wijze vastleggen van de enterprise-architectuur binnen het procesdomein dat mij is toevertrouwd. Een secuur geduldwerkje. Mijn broeders in de organisatie doen dat voor de andere domeinen zodat er een compleet beeld van de organisatie wordt vastgelegd. Iemand moet het toch doen? Bovendien vormt architectuurvastlegging een belangrijk deel van het takenpakket van de informatiearchitect. Gelukkig vind ik het leuk werk, anders zou ik toch van kastijding kunnen spreken.

Dat vastleggen van architectuur doe ik in een architectuurtaal genaamd “Archimate“. Dit is een formele symbolentaal waarmee je op gestandaardiseerde manier de enterprise-architectuur van een organisatie kunt optekenen en vastleggen. Je kunt er imposante platen mee tekenen, waarop symbolen staan die met elkaar zijn verbonden door middel van lijntjes en pijlen. Hoe vollediger en gedetailleerder de vastlegging deste nauwkeurig zijn de analyses die ermee kunnen worden gedaan.

Archimate is een taal zoals Nederlands een taal is, maar dan veel strikter. In het Nederlands mag je bijvoorbeeld schrijven: “De boer wordt gemolken door de koe”. Daar klopt niets van maar grammaticaal gezien mag het. In het Nederlands is het om het even welk zelfstandignaamwoord wat ook maar doet met andere zelfstandige naamwoorden. Je kunt twee znw’s met elkaar in relatie brengen door middel van een werkwoord. Daar ben je heel vrij in. Er zijn alleen regels voor de manier waarop je het werkwoord dat de activiteit uitdrukt, vervoegd dient te worden. Nederlands is eigenlijk heel betekenisblind.

In Archimate gaat het juist om betekenis, maar wel eentje die zich beperkt tot enterprise-architectuur. Er kunnen alleen bepaalde zelfstandige naamwoorden worden gebruikt. Bijvoorbeeld: Bedrijfsproces en Applicatiecomponent. In archimate worden dit “componenten” genoemd. Ook kun je maar een beperkte set werkwoorden gebruiken. “Melken” zit er niet bij.

Werkwoorden leggen ook in Archimate de relaties. Er is precies bepaald welke relaties je mag gebruiken tussen welke componenten. Zo mag een Bedrijfsinformatieobject gerealiseerd worden door en Dataobject, mag een Rol een Business Service gebruiken en mag een Bedrijfsproces – in mooi Nederlands – getriggerd worden door een Business Event. Een Bedrijfsproces dat een Actor gebruikt is niet logisch, dus dat wordt ook niet door Archimate toegestaan. Door deze precieze regels worden de modellen die je in Archimate op stelt logisch en consistent. Hieronder een voorbeeldje.

Dus wie verbaasde mijn schets, eh…maar dan andersom…, toen ik ontdekte dat een Applicatiecomponent een Bedrijfsproces mag gebruiken? Dat slaat als een tang op een varken. Dat is zo onlogisch als een boer die door een koe wordt gemolken. Archimate 1.0 staat dit echter toe en zo ook het op Archimate gestoelde architectengereedschap Bizzdesign ™ Architect (tenminste, in de versie die ik gebruik). Begrijp ik het niet, of ben ik zowaar op een bug in de Archimate specificatie gestuit? Of is die bug op mij gestuit?